Samen basketballen, huiswerk maken, vrijwilligerswerk doen en spelenderwijs normen, waarden en een warm familiegevoel meegeven. Met dat recept bereikte de Vlaardingse organisatie YETS al zo’n 140 jongeren in achterstandswijken in groot Rotterdam.
Oprichter Peter Ottens (32) groeide op in Schiedam. Hij studeerde en basketbalde twee jaar in de VS. Toen hij terugkwam, zag hij hoe veel vrienden met wie hij vroeger op straat basketbalde, zich nauwelijks hadden ontwikkeld. Anders dan hij, hadden zij geen goede band met ouders die hen stimuleerden en discipline bijbrachten. Peter richtte YETS op, een organisatie die jongeren uit een minder bevoorrechte achtergrond verder wil helpen.
YETS: Youth Empowerment Through Sports
Eerste- en tweedeklassers in het vmbo en praktijkonderwijs werken twee keer per week van 16.00 tot 19.30 uur op school met coaches van YETS. Ze basketballen en maken huiswerk onder begeleiding van YETS-coaches en stagiaires van de opleiding Social work. De jongeren doen vrijwilligerswerk in de wijk en krijgen workshops over solliciteren, omgaan met geld, debatteren over actuele onderwerpen en je kwetsbaar opstellen.
Workshops voor het goede doel
YETS begon klein. Peter: ‘Toen ik terugkwam uit de VS bood ik scholen en instellingen voor jeugddetentie aan om workshops in basketbal en coaching te geven. Daar had men wel oren naar.’ Peter besloot om 20% van zijn winst te schenken aan een goed doel. Via zijn netwerk kwam zijn geld terecht bij een kindertehuis in Ghana, waar hij ook met twee vrienden workshops ging geven.
In het begin was de formule nog niet goed, zegt Peter terugkijkend. ‘Het idee was: samen sporten, en tussendoor werken aan sociale vaardigheden. Maar bij die buitenlandse klussen zag ik dat sommige kinderen moeite hadden met overleven. Terwijl ik na afloop terugging naar mijn warme hotel. De buitenlandse klussen waren te eenmalig. Jongeren hadden geen behoefte aan iemand die even langs kwam; ze hebben juist een duurzame relatie nodig.’
Goed onderbouwd
Hij zocht contact met orthopedagogen. ‘Samen bespraken we hoe we zulke relaties en basketbal zouden kunnen inzetten om hun gedrag te veranderen.’ De uiteindelijke methodiek is door het Nederlands Jeugdinstituut gekenmerkt als ‘goed onderbouwd‘. Het NJi omschrijft YETS als ‘een preventieve gedragsinterventie die sport inzet als middel om kwetsbare jongeren te empoweren en maatschappelijke uitval te voorkomen’. Pedagogisch sterke coaches worden ingezet als rolmodel. Zij leiden activiteiten aan de hand van drie pijlers: sport, onderwijs en sociale integratie.
Regels en warmte
De YETS-coach vraagt veel van deelnemers, omschrijft het NJi, maar geeft ook veel terug. ‘Hij/zij hanteert een autoritatieve coachingstijl waarbij een warme betrokkenheid bij de jongeren, maar ook duidelijke grenzen en regels centraal staan. Van deelnemers wordt verwacht dat zij op tijd aanwezig zijn, een hand geven, de coach met ‘u’ aanspreken, zich netjes aankleden, geen straattaal of scheldwoorden gebruiken.’ De YETS-coach biedt een luisterend oor en slaat wanneer nodig een arm om iemand heen. Het YETS-programma kent een duidelijke structuur en heldere regels en verwachtingen. Er wordt benadrukt wat al wél goed gaat en er worden complimenten gegeven.
Alternatieve familie
Veel jongeren gaan YETS zien als een alternatieve familie. Neem die ene jongen die ineens van de radar verdween. De school kreeg geen contact met hem. De YETS-coach ontdekte dat hij thuis bleef om zijn moeder te beschermen tegen zijn stiefvader. YETS ging met het gezin naar de jeugdbescherming en bleef contact houden terwijl zij onderdoken.
Toch vallen jongeren ook wel eens terug. ‘Als je vijftien jaar lang nooit de juiste liefde en structuur hebt gehad, heb je tijd nodig voor gedragsverandering’, zegt Peter. YETS blijft contact houden en probeert zo’n jongere terug te halen.
Op eigen benen
Kort na ons gesprek vertrekt Peter naar Bangkok voor een UN Expertmeeting. Daar gaat hij kennis en ervaring uitwisselen met wetenschappers en beleidsmakers die net als hij betrokken zijn bij sport als preventie tegen criminaliteit. De YETS-familie draait ondertussen rustig door. Er zijn tien betaalde krachten en veel vrijwilligers, onder wie Peters vrouw en ouders. ‘Dit is mijn werk én mijn hobby. Al die verantwoordelijkheid geeft wel eens stress, maar toch is dit werk heerlijk om te doen.’
Peter’s wens voor de nabije toekomst? ‘Ik hoop dat onze stichting meer inkomsten gaat genereren, zodat we financieel op eigen benen komen te staan. Dat is ook een goed voorbeeld voor de jongeren.’
Dit is een artikel gepubliceerd in Rotterdams Onderwijs Magazine, februari 2020
by Studio Fixyfoxy